مقام والای مادر در قرآن کریم
نوع دستورهایی که اسلام به زن ومرد می‌دهد، در عین حال که
یک راه مشترکی برای هر دو قائل است ولی راه مخصوص را هم از نظر دور
نمیدارد، وقتی احترام به پدر ومادر را بازگو میکند، برای گرامی داشت
مقام زن، نام مادر را جداگانه وبالاستقلال طرح میکند. قرآن کریم
میفرماید:
اما یبلغن عندک الکبر احدهما او کلاهما فلا تقل لهما اف ولاتنهرهما وقل لهما قولا کریما (1)
اگر یکی از آن دو یا هر دو، در کنار تو به سالخوردگی رسیدند به آنها حتی «اوف» مگو وبه آنها پرخاش مکن و با آنها سخنی شایسته بگوی.
ودر بخشی دیگر میفرماید: ما سفارش کردیم به انسان که احسان را نسبتبه پدر و مادر فراموش نکند:
و وصینا الانسان بوالدیه احسانا (2)
وانسان را نسبتبه پدر ومادرش به احسان سفارش کردیم.
وقضی ربک الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا (3)
پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید وبه پدر ومادر خود احسان
کنید. ودر جای دیگر احسان به پدر ومادر را در کنار عبادت حق یاد میکند:
ان اشکر لی و لوالدیک (4)
شکرگزار من و پدر ومادرت باش.
اما با همه این تجلیلهای مشترک، وقتی میخواهد از زحمات پدر ومادر یاد
کند، از زحمت مادر سخن میگوید، نه از زحمت پدر، آنجا که میفرماید:
ووصینا الانسان بوالدیه احسانا حملته امه کرها ووضعته کرها وحمله وفصاله ثلاثون شهرا (5)
زحمات سی ماهه مادر را میشمارد، که: دوران بارداری، زایمان، ودوران
شیرخوراگی برای مادر دشوار است. وهمه اینها را به عنوان شرح خدمات مادر
ذکر میکند. قرآن کریم به هنگام یادآوری زحمات حتی اشارهای هم به این
موضوع ندارد که: پدر زحمت کشیده است.
بنابراین، آیات قرآن که در مورد حق شناسی از والدین آمده استبر دو قسم
است: یک قسم حق شناسی مشترک پدر ومادر را بیان میکند وقسم دیگر، آیاتی
است که مخصوص حق شناسی مادر است، قرآن کریم اگر درباره پدر حکم خاصی بیان
میکند فقط برای بیان وظیفه است، نظیر:
وعلی المولود له رزقهن وکسوتهن بالمعروف (6)
خوراک وپوشاک مادران به طور شایسته به عهده پدر فرزند است.
ولیکن هنگامی که سخن از تجلیل وبیان زحمات است، اسم مادر را بالخصوص ذکر میکند.
پی نوشت :
1- اسراء، 23.
2- احقاف، 15.
3- اسراء، 23.
4- لقمان، 14.
5- احقاف، 15.
6- بقره، 233.
